Kedi ve Köpeklerde Beslenme

 

Köpek ve kedilerin beslenmesinde günlük besin ihtiyaçlarını dengeli ve yeterli miktarda almaları önemli bir etkendir.Besin ihtiyaçlarının yeterli miktarda ve doğru şekilde karşılanması doğru  büyüme, gelişme, bağışıklık sistemi için gereklidir.  Gerekli olan besin maddelerini yeterince karşılanmadığı durumlarda ise gelişim bozuklukları ve hastalıklar oluşmaktadır.

Köpeklerde;

•Irk ve vücut büyüklüğü (Büyük, orta, küçük ırklar)

•Besleniş amacı (hobi, av, bekçilik, kızak, yarış)

•Yaşamlarındaki değişik dönemler (erişkin, yavru, yaşlılık, gebelik ve laktasyon)

Kedilerde;

•Irk faktörü köpekler kadar önemli farklılık oluşturmaz

•Mizaç ve barındırıldıkları ortamın koşulları

•Yaşamlarındaki değişik dönemler (erişkin, yavru, gebelik ve laktasyon)

olarak sıralanabilir.

Kedi ve köpek mamalarının içerikleri  hayvanın yukarıdaki belirtilen besin maddesi gereksinimi  ihtiyaçlarına göre hazırlanmaktadır. Kedi ve köpek beslemesinde  seçilen mamalarda hayvana özgü olarak üretilen kaliteli kuru mama veya yaş mamalar tercih edilmelidir.

Ticari  köpek ve kedi mamaları hayvanların  beslenmesinde ön sırayı almaktadır. Besin maddesi içerikleri sabit değerler ile garanti edilmiş olup, belirli durumlara göre beslenme kılavuzları vardır. Uzun süre bozulmadan korunabilmeleri büyük bir avantaj sağlar. Ticari köpek ve kedi yemleri kullanım amaçlarına göre çeşitli şekillerde üretilirler.

Ticari köpek ve kedi yemlerinin su kapsamları ve hazırlanış şekillerine göre sınıflandırılması

•Konserve mamalar (% 74-78 su)

•Yarı yaş mamalar (% 25-30 su)

•Kuru mamalar (% 10-12 su)

•Bisküviler ve ödül çubukları

Köpek ve Kedilerin Besin Maddeleri Gereksinimleri  Su, Karbonhidratlar, Yağlar, Proteinler, Enerji, Vitaminler, Mineraller olarak sınıflandırılabilir.

Su : Normal koşullarda köpekler, tükettikleri kuru maddenin 2.5-3 katı suya ihtiyaç duyarlar. Diyare (İshal) durumlarında su ihtiyacının karşılanmasına önem verilmelidir. Bazı hastalıklarda (Diabetes mellitus ve insipidus gibi metabolizma hastalıklarında) su içme sıklığı hastalığın teşhisine yardımcı olur. Köpeklerin yoğun ekzersizden sonra aşırı miktarda soğuk su içmeleri önlenmelidir.

Karbonhidratlar : Ucuz bir enerji kaynağı olmalarından dolayı kedi ve köpek diyetlerinin önemli bir kısmını oluştururlar. Kedi ve köpekler metabolizmaları gereği enerji ihtiyaçlarını protein ve yağlardan da karşılayabilirler. Özellikle gebeliğin son 1/3’lük döneminde çok yavruya gebe köpeklerde,  günlük diyette karbonhidrat azlığı hipoglisemi ve ketozis gibi metabolik hastalıklar yol açmakta ve yavruların yaşama gücünü azaltmaktadır.

 

Yağlar : Enerji kaynağıdırlar. Esansiyel yağ asitlerini içerirler (eksikliğinde deri ve tüy bozuklukları, böbrek fonksiyon bozuklukları, döllenmeyle ilgili bozukluklar) Yemin lezzetini artırırlar. Kedi ve köpeklerin metabolik enerji ihtiyarçlarını karşılarlar.

 

Proteinler : Köpek ve kedilerin protein gereksinmesini etkileyen bir çok faktör (hayvanın yaşı, ırkı, gebelik, laktasyon, proteinin kalitesi, ve diyetin enerji düzeyi) vardır. Kediler, diyetlerinde köpeklere göre daha fazla proteine ihtiyaç duyarlar. Çünkü anatomik olarak kediler köpeklere göre daha carnivordur(Etçil).

 

Enerji;  Vücut ısısının korunması, kas hareketleri, yıpranan dokuların yenilenmesi, büyüme, süt ve tüy gibi hayvansal dokuların sentezi için gereklidir. Köpek ve kedilerin beslenmesinde karbonhidratların yanı sıra yağ ve proteinler de enerji amacıyla yüksek oranda kullanılırlar. Köpeklerin aksine kedilerde ırklar arasında vücut ağırlığı bakımından önemli farklılıklar bulunmaz, bu da enerji gereksinmelerinin hesaplanmasını kolaylaştırır. Erişkin köpeklerde ırklara göre vücut ağırlığı 1.5 kg’ dan 115 kg’ a kadar değişmektedir, bu yüzden köpeklerin enerji gereksinmeleri arasında büyük farklılıklar vardır.

Erişkin ve herhangi bir performans göstermeyen köpekler günde 1 öğün beslenirler. Tek öğünle beslemenin; yem tüketiminin daha kolay kontrol edilmesi, iş kolaylığı ve dışkılama zamanının ayarlanabilmesi gibi avantajları vardır. Günde 2-3 öğün köpek maması ile besleme aşırı yem tüketimine yol açarak hayvanın yağlanmasına neden olabilir.

 

9 hafta olan gebelik süresinin ilk 6 haftasında gebe köpeğin fazladan beslenmesine gerek yoktur, ancak köpeğin bu dönemde zayıflamasına da izin verilmemelidir. Gebeliğin  5-6.  haftalarından   itibaren   ekstra   bir   mama değişikliği  yapmaksızın,  günlük  yiyecek  miktarı  her  hafta % 10-15 artırılarak,  doğuma  kadar  önceki   miktarın % 150’sine çıkarılır. Günlük verilen yiyecek miktarı 2-3 öğüne bölünerek yedirilmelidir. Gıdaların sindirilebilirliği yüksek olmalı, özellikle gebeliğin son döneminde su kapsamı yüksek gıdalar verilmemelidir. Diyetin enerji içeriğinin en az 1/3’ü karbonhidrat kaynaklı olmalıdır. Gebeliğin son haftası hayvanlara lezzetli, kuru madde oranı ve protein kalitesi yüksek gıdalar verilmeli, önlerinde devamlı temiz su bulundurulmalıdır.  

 

Laktasyondaki (Süt Verimi) Köpeklerin Beslenmesi: 

Köpekler 2 ay kadar yavrularını emzirirler. Laktasyonun 3-6. haftası süt veriminin en yüksek olduğu dönemdir. Bu dönemde enerji gereksinmesi yaşama payının 2-3 katına çıkar. Laktasyon döneminde verilecek gıdaların sindirilebilirliklerinin, protein kalitesinin ve lezzetinin yüksek olması, vitamin ve mineraller bakımından yeterli olması gerekir. Bu dönem için ya da yavru köpekler için hazırlanmış mamalar günde en az 4 defa hayvanın yiyebildiği kadar verilmelidir. Kuru ve konserve mamalar karıştırılarak verilebilir. Bu dönemde hayvanlar kesinlikle susuz bırakılmamalıdır

 

Yavru köpekler ilk 4 hafta sadece anne sütü ile beslenirler (günde 10-12 kez annelerini emerler). Anne sütünün verilemediği durumlarda, bu amaçla hazırlanmış özel süt ikame mamaları kullanılabilir ya da evde hazırlanan karışımlar verilebilir. 5. haftadan itibaren süt dışındaki gıdalara alıştırılmaya başlanmalıdır. Bu amaçla günde 1-2 saat annelerinden ayrılarak önlerine et suyu, bisküvi kırıntıları doğranmış süt konulabilir. inek sütünün laktozu yüksek olduğundan (% 4.7) yavrulara fazla miktarda verilmemelidir. 6-8 haftalık yaşlarda tamamen sütten kesilebilirler, ancak bu işlem birden bire yapılmamalıdır. Sütten kesimden sonra, erişkin ağırlığa ulaştıkları sürenin ilk 1/4’ünde günde 4 öğün, sonraki 1/4’ünde günde 3 öğün, erişkin canlı ağırlığa ulaşıncaya kadar ise günde 2 öğün beslenirler. Küçük köpek ırkları 6-9, iri cüsseli ırklar 18-24 aylık yaşta erişkin canlı ağırlığa ulaşırlar. Köpeklerin büyüme döneminde kontrolsüz büyümeleri önlenmeli ve vücut kondüsyonları takip edilmelidir. 

 

Yaşlı köpekler şişmanlamaya müsait olup, kalp ve böbrek fonksiyonları yetersiz olabilir. Yaşlı köpeklerin diyetleri düşük kalori, hafif kısıtlanmış fakat yüksek kaliteli protein, nispeten düşük düzeyde fosfor ve sodyum içermelidir, ayrıca B kompleks vitaminlerce zengin olmalıdır.Yaşlı fakat zayıf kondüsyonlu köpeklerde kısıtlama yaparken dikkat edilmelidir.

Kedilerin erişkin ağırlıkları arasında ırklara göre fazla bir farklılık görülmez (3-5 kg). Bu durum, kedilerin besin maddesi gereksinimlerinde çok farklılık yaratmaz. Ancak barındırıldıkları ortama, kedinin karakterine ve aktivitesine, içinde bulunduğu fizyolojik duruma ve yaşına göre besin maddesi ve enerji gereksinimi değişebilir. Kediler, karnivor (Etçil) özelliklerini hala korumaktadırlar. Kediler ad libitum (Serbest önünde sürekli yem ve su bulunacak şekilde) beslenmeye yatkındırlar ve bir günde az miktarlarda fakat çok sayıda öğünü tercih etmektedirler.

Kedilerin Gebelik ve Laktasyon Döneminde  Beslenmeleri:

Köpeklerin vücut ağırlığı gebeliğin son 3 haftasında artarken, kedilerinki gebeliğin ilk haftasında artmaya başlar. 9 haftalık gebelik süresince, gebe kedinin canlı ağırlığı % 40 oranında artış gösterir. Kazanılan bu ağırlığın % 40’ı doğum sırasında, geriye kalanı laktasyon periyodu sırasında kaybedilir. Gebe ve laktasyondaki kediler için özel bir besleme programına gerek yoktur. Lezzetli, sindirilebilirliği ve protein kalitesi   yüksek, vitamin ve mineraller bakımından dengeli bir diyetin ad libitum olarak yedirilmesi yeterli bir besleme sağlamaktadır. Laktasyon (Süt emzirme dönemi) sırasında anne kedinin enerji gereksinmesi yaşama payının 3-4 katına ulaşır. Bu dönemde kuru ve konserve mamalar karıştırılarak verilebilir. 

 

Yavru kediler (80-140 gr doğarlar) ilk 4 hafta tamamen anne sütüne bağımlıdırlar. 4. haftada doğum ağırlığının 3 katına ulaşırlar. Bu yaştan sonra yavaş yavaş anne sütü dışındaki gıdalara (kıyma, ince doğranmış etli ve sulu gıdalar, ticari mamalar) alıştırılmaya başlanmalı ancak sütten kesme birden bire yapılmamalıdır. Erişkin bir kedinin günlük enerji ihtiyacı 70-90 Kkal/kg canlı ağırlık iken yavru kediler 260 Kkal enerjiye ihtiyaç duyarlar. Yavru kediler 6 aylık yaşta erişkin ağırlıklarına yaklaşırlar ve 1 yaşında erişkin ağırlık ve erişkin dönemdeki enerji gereksinmesine sahip olurlar. Yavru kedilere; sindirilebilirliği ve kalitesi yüksek, iştahla yiyebilecekleri lezzetli diyetler yiyebildikleri oranda verilmelidir. Yavru kedilerin beslenmeleri ve vücut kondisyonları takip edilmeli ve yağlanmalarına izin verilmemelidir.

Sağlık ve esenlik dileklerimle...